مرکز تحقیقات گیاهان دارویی باریج

آروماتراپی ماساژ ؛ مزایا، تکنیک ها و نکات ایمنی

رضا بخردی، دکترای حرفه ای پزشکی، واحد توسعه و هماهنگی متون علمی، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی باریج

مقدمه

ماساژ به طور ماهرانه ای از دست ها برای دستکاری بافت نرم استفاده می کند تا تنش عضلانی را کاهش دهد و گردش خون را تحریک کند و برای سیستم عصبی، گردش خون، لنفاوی، ایمنی و عضلانی مفید باشد.

هنگامی که سرعت گردش خون و دمای پوست افزایش می یابد – مانند زمان ماساژ – پوست می تواند روغن ها را حتی بهتر جذب کند.

روغن‌های آروماتیک به این دلیل استفاده می‌شوند که پوست نسبت به مواد محلول در چربی نسبتاً قابل نفوذ است تا مواد محلول در آب.

آروماتراپی ماساژ بر اهمیت انتخاب اسانس ها برای خواص درمانی مناسب برای وضعیت جسمی و ذهنی بیمار تأکید می‌کند.

هنگامی که اسانس ها به طور مستقیم روی پوست استفاده می شوند، می توانند اثرات نامطلوبی داشته باشند. روغن های حامل آبرسان می توانند به رقیق شدن آنها قبل از استفاده موضعی کمک کنند.

 آموزش گام به گام آروماتراپی ماساژ کل بدن به اندازه کافی آسان است که می توانید آن را به راحتی در خانه خود روی شریک زندگی خود انجام دهید!

مهم است  به خاطر داشته باشید که ماساژ برای همه یا در همه زمان‌ها مناسب نیست – برای رقیق‌کردن مناسب اسانس ها و برای انجام روند واقعی ماساژ باید احتیاط کرد.

آروماتراپی ماساژ چیست؟

ماساژ استفاده ماهرانه از دست ها برای دستکاری بافت نرم برای اهداف اصلی کاهش تنش عضلانی و تحریک گردش خون است. ماساژ از غریزه انسان برای ایجاد تماس با پوست از طریق لمس، stroke (نوازش) و مالش به منظور ارائه آرامش فیزیولوژیکی به دیگران مشتق شده است. ماساژ اولین و ساده ترین بخش مراقبت های بهداشتی است، به این دلیل که stroke پوست باعث ترشح اندورفین ها می شود که مسکن های طبیعی بدن هستند. تنها با رهایی از تنش عضلانی،  ماساژ اضطراب را کاهش می‌دهد، احساس راحتی و خوب بودن را ایجاد می‌کند و هورمون‌های استرس یعنی کورتیزول و نوراپی نفرین  که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند، کاهش می‌دهد.

فواید آروماتراپی ماساژ

ماساژ مستقیماً روی همه سیستم‌های بدن – عصبی، گردش خون، لنفاوی، ایمنی و عضلانی تأثیر می‌گذارد و فواید کلی دارد. فواید آن گسترده است و شامل درمان رگ به رگ شدن  (sprains)، اضطراب، اختلالات گوارشی، بی خوابی ناشی از استرس، کشیدگی(strains) یا جراحات بافت نرم، سردرد، درد مفاصل، پوست آسیب دیده و بهبود رنگ پوست چهره است.

آروماتراپی ماساژ روشی از ماساژ درمانی است که اسانس ها را در سیستم  kneading (ورز دادن عضلات و بافت‌های نرم بدن) برای کمک به تسکین بیماریها، آسیب‌ها یا حفظ سلامتی ترکیب می‌کند. این مارگریت موری Marguerite Maury بود که ایده بکاربردن اسانس ها در ماساژ را در دهه 1960 ارائه کرد. در این روش، فرد (اعم از آروماتراپیست  یا ماساژدرمانگر) اسانس ها را برای درمان بیمار با استفاده مستقیم روی پوست به‌ویژه از طریق روغن‌های ماساژ و نه از طریق اسپری یا حمام نمک تجویز می‌کند. استفاده از اسانس ها در این فرآیند دستکاری عضلانی، تأثیر رایحه‌ها (آروماتراپی) را در سیستم درمان معرفی می‌کند و در نتیجه یک ماساژ معمولی را به یک آروماتراپی ماساژ تبدیل می‌کند.

در آروماتراپی ماساژ، در حالی که تمرکز بر stroke های ریلکس کننده است، بر انتخاب اسانس مناسب از نظرخواص درمانی آن با توجه به وضعیت جسمی و ذهنی بیمار تاکید می شود. فرد واجد شرایط می‌تواند بین انواع مختلف اسانس‌ها تمایز قائل شود و می داند که هر کدام چگونه بر بدن تأثیر می‌گذارند. این تخصص مبتنی بر آگاهی از تاریخچه و ایمنی اسانس های طبیعی است. آنها همچنین درک خود را از خواص درمانی اسانس های خاص و کاربردهای درمانی آنها به کار می گیرند.

در ماساژهای آروماتراپی، از روغن های آروماتیک استفاده می‌شود، زیرا روغن می‌تواند راحت‌تر از آب به پوست نفوذ کند، به این دلیل که پوست نسبتاً به مواد محلول در چربی – روغن – نفوذپذیر است و نسبت به مواد محلول در آب نسبتاً غیر قابل نفوذ است. مولکول‌های اسانس آنقدر کوچک هستند که وقتی روی پوست بکار می روند، می‌توانند از لایه بیرونی اپیدرم، به درم، به مویرگ‌ها و سپس به جریان خون عبور کنند. هنگامی که سرعت گردش خون ودمای پوست افزایش می یابد – مانند زمان ماساژ – پوست می تواند روغن را حتی بهتر جذب کند زیرا این شرایط خون را به سطح می آورد.

استفاده از روغن های حامل و اسانس ها در آروماتراپی ماساژ

به دلیل قدرت بالایی که اسانس ها دارند، در صورتی که  بدون رقیق کردن مورد استفاده قرار گیرند، می‌توانند اثرات نامطلوبی داشته باشند. روغن های حامل carrier oil یک محیط عالی برای رقیق سازی و استفاده موضعی هستند زیرا به سرعت اسانس ها تبخیر نمی شوند. این بدان معنی است که ویسکوزیته روغن حامل به اسانس اجازه می دهد تا مدت بیشتری روی پوست بماند و اثرات مفید آن را تقریباً با نگه داشتن آن در داخل آن طولانی تر کند. روغن حامل از جذب سریع اسانس در پوست جلوگیری می کند. اصطلاح “روغن حامل” بیشتر درمورد آروماتراپی و ماساژ استفاده می شود. در زمینه مراقبت طبیعی از پوست ، اغلب به عنوان “روغن گیاهی vegetable oil” یا “روغن پایه base oil” نامیده می شود. هنگامی که با چند قطره از هر اسانس ترکیب می شود، یک روغن حامل غلظت آن را بدون تغییر در خواص درمانی آن کنترل می کند.

هنگامی که به صورت موضعی استفاده می شود، روغن حامل یک اسانس را انتقال میدهد یا “حمل” می کند و دریافت مواد فعال آن توسط پوست را تسهیل می کند.      روغن های حامل خود حاوی مواد مغذی، مواد معدنی و ویتامین های محلول در چربی هستند که برای سلامت پوست مفید هستند. روغن های حامل همگی از نظر قابلیت نفوذ به پوست متفاوت هستند. آنهایی که به سرعت نفوذ می کنند کمترین مقدار را روی سطح پوست باقی می گذارند.

روغن های حامل از فشردن قسمت های چرب گیاه  مثل  دانه ها و مغزها از گیاه استخراج میشوند. در مقایسه با رایحه‌های قوی اسانس‌ها، معمولاً رایحه‌ای شیرین و آجیلی یا ردپایی مطبوع و میوه‌ای دارند. اگر روغن حامل بوی ترش بدهد، به احتمال زیاد فاسد شده است.

روغن های حامل به صورت فله دارای طیف متنوعی از ویسکوزیته، جذب، رایحه، ماندگاری و خواص درمانی هستند، بنابراین آنها باید برای استفاده بر اساس مزایای درمانی مورد نظر کاربر انتخاب شوند.  برای تغییر یا ترکیب خواص روغن های حامل می توان آنها را با یکدیگرمخلوط کرد.

برای درمانگر؛ اولین گام در آروماتراپی ماساژ این است که  با بیمار مشاوره کند تا نتیجه مطلوب او را جویا شود. سوالاتی در مورد زندگی کاری، زندگی خانگی، سطح انرژی و شرایط سلامتی پرسیده می شود. به طور خاص، درمانگر وضعیت فعلی سلامت روانی، جسمی و عاطفی بیمار را از نظر سطوح استرس، عادات، رژیم غذایی، داروها، شیوه زندگی و روتین ها بررسی می‌کند. با این اطلاعات، درمانگر دانش خود را در مورد موثرترین اسانس ها و روغن های حامل برای بیماری های مشخص شده به کار می گیرد و ترکیبی منحصر به فرد برای درمان بیمار ایجاد می کند.

تکنیک های آروماتراپی ماساژ

بازتاب شناسی REFLEXOLOGY

تمرکز اصلی رفلکسولوژی دستکاری پاها است – اگرچه دست ها و گوش ها را نیز می توان ماساژ داد – که روی آن نقاط خاصی با سیستم ها یا اندام های بدن مربوط هستند. به عنوان مثال، نقطه خاصی در کف پا مربوط به مثانه است، بنابراین فشار دادن روی آن با شست یا انگشت بر عملکرد مثانه تأثیر می گذارد.

نوازش/سُرخوردن یا “افلیوراژ”   STROKING/GLIDING OR “EFFLEURAGE”

افلیوراژ، stroke عمده یا اساسی است که به آرامی عضلات را گرم می کند و بافت نرم را برای درمان عمیق‌تر آماده می کند. همچنین به گردش خون کمک می کند و ماهیچه های منقبض را ریلکس می کند. درمانگر این حرکت را با سُر‌ دادن  متناوب و ظریف کف دست‌های صاف  با fanning  آهسته یا حرکت دایره‌ای با فشار ثابت روی پوست انجام می‌دهد.

ورز دادن یا “ماساژ پتریساژ”     KNEADING OR “PETRISSAGE MASSAGE”

این تکنیک را می توان به صورت سطحی یا عمیق بر روی گروه های عضلانی خاصی که در آن بافت به راحتی در دست گرفته می شود مانند ران ها انجام داد. درمانگر بطورمتناوب  از دست‌ها برای فشار دادن و رها کردن گوشت بین انگشتان و شست‌ها در یک نوع stroke به شکل دوشیدن استفاده می‌کند. پتریساژ عمیق گردش خون را بهبود می بخشد و سفتی عضلات را کاهش می دهد.

حرکت بادبزنی FANNING

این حرکتی است که در پشت، قفسه سینه، پاها و بازوها برای  دورکردن تنش از عضلات استفاده می شود. درمانگر از یک نقطه سه حرکت stroke شبیه به بادبزن ایجاد می کند و یک حرکت stroke به سمت بیرون انجام می دهد که گویی گوشت را با پشت انگشتان با استفاده از ناخن شانه می کند.

اصطکاک یا ” فروتاژ”    FRICTION OR “FROTTAGE”

درمانگر فشار عمیق و مستقیمی را برای رهایی از تنش در عضلات اطراف ستون فقرات و شانه ها اعمال می کند. از یک نقطه ثابت در پشت، درمانگر از انگشتان شست خود برای اعمال فشار ثابت بر دو طرف ستون فقرات یا در دایره های کوچک استفاده می کند.

پرکاشن یا ” تاپوتمنت”  PERCUSSION OR “TAPOTEMENT”

این دسته از تکنیک های ماساژ شامل حرکات ضربه ای نرم و سریع  مچ دست درمانگر است. حرکات با قدرت یکسان و در فواصل مساوی روی قسمت های گوشتی بدن اعمال می شود. این حرکات برای نواحی از بدن مثلاً روی برآمدگی های استخوانی مانند زانو و آرنج، روی اعصاب سطحی ، یا در شرایط خاصی مثلا روی ماهیچه های فلج یا در دوران بارداری مناسب نیست.

 پرکاشن شامل روش های زیر است:

Cupping, Hacking, Plucking, Pounding, Pummeling, and Tapping.

تفاوت بین تکنیک ها ناشی از قسمت هایی از دست های درمانگر است که برای ضربه زدن آرام به بیمار استفاده می شود.

به عنوان مثال: در Hacking، درمانگر از لبه‌های بیرونی دست‌ها ( کناره‌های انگشتان کوچک) برای تماس با بیمار استفاده می‌کند تا با استفاده متناوب از دست‌ها، ضربات  کوتاه و سریعی را به بدن بیمار وارد کند. انگشتان باید کمی از هم جدا شوند تا از ایجاد  Karate Chops (ضربه‌ تندی در کاراته  که معمولاً با ضربه‌ای اریب با کناره دست وارد می‌شود) جلوگیری شود. نوک سه انگشت میانی هر دو دست به آرامی و متوالی به بیمار ضربه می زند. به منظور شل نگه داشتن حرکت، به جای آرنج؛ حرکت از مچ دست  انجام می‌شود.

کوبیدن  POUNDING

با توجه به استفاده از دو طرف انگشت کوچک دست‌ها،  حرکت Pounding شبیه به حرکت Hacking است، با این تفاوت که در Pounding، دست‌های درمانگر به آرامی به حالت مشت‌شده قرار می‌گیرند و انگشت کوچک که کمی خم شده، با پوست بیمار تماس پیدا می‌کند. هر دو دست به طور متناوب برای ضربه زدن به بدن بیمار استفاده می شود و  به جای آرنج ، حرکت از مچ دست انجام می شود.

حرکت پر مانند FEATHERING

ابتدا، درمانگر دست های خود را به سمت اندام بیمار می کشد. در مرحله بعد، نوک انگشتان را با یک ضربه بسیار سبک و پر مانند که به سختی توسط شخص دریافت کننده ماساژ احساس می شود، بر روی پوست به سمت پایین می کشد. این ضربه باید کمی سفت باشد و نباید قلقلک دهد.

آموزش گام به گام آروماتراپی ماساژ کامل بدن

تکنیک های ماساژ به ترتیب مناسب

تکنیک های ماساژ زیر به اندازه کافی ساده هستند تا فرد غیرمتخصص بتواند خود را ماساژ دهد یا در خانه به یکی از عزیزانش ماساژ دهد. اصطلاحات “درمانگر” و “بیمار” را می توان بطور جایگزین برای شما و فرد گیرنده ماساژ استفاده  کرد. ضربه‌ها ساده هستند و می‌توانند روی هر نقطه از بدن از پشت، گردن و شانه‌ها تا ساق‌ پاها و پاها استفاده شوند. اگر شما ماساژ می دهید، ایده آل اینست که فقط پس از برطرف شدن استرس خود، شروع به ماساژ دادن کنید، زیرا تنش می تواند بین افراد منتقل شود.

برای ماساژ در خانه، میز ماساژ حرفه ای لازم نیست. هر سطح محکم، تمیز  و مرتب برای این کار مناسب است. از  ماساژ گیرنده بخواهید دراز بکشد و صورتش به سمت زمین باشد.

  1. درمانگر آروماتراپی ماساژ  ترکیب مناسبی از اسانس و روغن حامل را برای بیمار انتخاب و آنرا به کار می برد.
  1. درمانگر، ماساژ را با افلیوراژ روی ساق پاها شروع می کند. این حرکت توسط کف دست‌های صاف که با حرکات ملایم و طولانی از مچ پا تا زانو یا تا باسن حرکت می‌کنند، ایجاد می‌شود. این حرکت روغن را پخش می کند و بافت را گرم می کند. معمولاً متعاقب این حرکت،  پتریساژ برای کار کردن روی عضلات خاص یا مناطق سفت پا انجام می شود. ماساژ پای اول با بازگشت به ضربات طولانی و آهسته افلیوراژ به پایان می‌‌رسد. پای بعدی با همان توالی حرکات ماساژ داده می شود.
  2. برای ماساژ پشت، اولین حرکات انجام شده مجدداً افلوراژ هستند، اما این بار در دو طرف ستون فقرات و تمام سطح پشت را پوشش می‌دهند. پس از گرم کردن بافت، درمانگر از انگشتان، بند انگشتان، مچ دست یا آرنج برای کار عمیق‌تر روی بافت استفاده می‌کند. عضلات سفت با کار موضعی در نواحی سفت و در تمام طول عضله با ضرباتی مانند پتریساژ، فشرده سازی، اصطکاک و کوبه ای تسکین می یابند. این قسمت از ماساژ با حرکت افلیوراژ به پایان می رسد.
  3. بازوها و دست های بیمار را می توان در حالی که بیمار دراز کشیده و صورت رو به پائین یا رو به بالا است، ماساژ داد. یک بار دیگر، درمانگر با حرکات  طولانی و آهسته افلیوراژ شروع می کند. اگر بتوان وزن بازوی بیمار را به طور ایمن نگه داشت، پتریساژ، فشرده سازی و اصطکاک را می توان با یک حرکت فشردن انجام داد. حرکات افلیوراژ این قسمت از ماساژ را نیز به پایان می رساند و درمانگر به سمت بازوی دیگر حرکت می‌کند.
  4. برای انجام بقیه مراحل ماساژ، بیمار می تواند به صورت رو به بالا یا پایین دراز بکشد. درمانگر دستش را زیر گردن بیمار می‌برد تا انگشت‌ها را از پشت تا قاعده جمجمه به سمت بالا شانه کند. اگر بیمار رو به بالا دراز کشیده است، درمانگر باید اجازه دهد وزن گردن نشان دهد که چقدر باید با انگشتان فشار وارد شود.به جای اعمال فشار بیش از حد، که ممکن است به دلیل زاویه نامناسب دست ها منجر به گرفتگی یا آسیب دیدگی عضلانی شود. در بالای شانه‌ها، درمانگر ممکن است از تکنیک پتریساژ با شدت متوسط استفاده کند، زیرا این ناحیه مستعد تنش ماهیچه‌ای قابل توجه است. سپس ماساژ دهنده  ممکن است قسمت بالای قفسه سینه و ناحیه استخوان ترقوه بجز ناحیه گلو را ماساژ دهد .
  5. برای ماساژ صورت، درمانگر باید سر میز ماساژ بنشیند مگر اینکه بتواند راحت بایستد. صورت بیمار ابتدا با استفاده از کف دست های صاف در یک حرکت ملایم به سمت بالا برای حرکت روی پیشانی ریلکس می شود. این حرکت را می توان در هر مرحله از ماساژ صورت تکرار کرد. بعد: برای از بین بردن تنش، می توان ضربه های دایره ای ملایمی را از پیشانی به سمت چانه انجام داد. درمانگر می تواند از بند انگشتان خود برای ماساژ خط فک بیمار استفاده کند که می تواند با دایره های اصطکاکی کوچک و سبکی که از گونه ها شروع شده و به سمت خارج به مفاصل فک می رود فشار داده شود. حرکات دایره ای سبک همچنین می توانند تا گوش ها و پشت آنها بالا بروند. وقتی این حرکت تا شقیقه‌های بیمار پیش می‌رود، فشار  حتی باید کمتر اعمال شود. با استفاده از پدهای شست، درمانگر می‌تواند پیشانی را از بین ابروها صاف کند و در جهت شقیقه‌ها به سمت بیرون حرکت کند. این حرکت جداسازی با شست ها در جهت مخالف می تواند در سراسر برآمدگی های ابرو، از پل بینی در سراسر استخوان گونه ها و گونه ها، زیر بینی و در سراسر چانه تکرار شود.
  6. پاها باید در آخر ماساژ داده شوند تا از انتشار باکتری از پا به بقیه بدن و سایر سطوح جلوگیری شود. ماساژ پاها می تواند از مچ پا شروع شود و از روی پا تا ناحیه پنجه ادامه یابد و درمانگر از افلیوراژ با فشار متوسط استفاده کند. هر انگشت پا را می توان بین انگشتان چرخاند و به آرامی کشید. با استفاده از پدهای شست می توان فریکشن دایره ای را روی کف پا و پاشنه بیمار اعمال کرد. دست ها باید بلافاصله پس از ماساژ پا شسته شوند.

ایمنی ماساژ

نحوه رقیق کردن اسانس ها برای ماساژ

احتیاط: برخی از اسانس ها دارای حداکثرمقدار کاربرد  پوستی متفاوت و سطوح مصرف توصیه شده هستند. بنابراین، مهم است که برای دستورالعمل‌های رقیق‌سازی مناسب، مخصوص اسانس مورد نظر، به  یک کتابچه راهنمای ایمنی مراجعه  یا با یک آروماتراپیست  معتبر مشورت کنید.

در زیر یک راهنمای کلی برای رقیق سازی آورده شده است:

برای بزرگسالان:

     رقت 2.5 درصد = 15 قطره اسانس در هر 30 میلی لیترروغن حامل

     رقت 3 درصد = 20 قطره اسانس در هر 30 میلی لیترروغن حامل

     رقت 5 درصد = 30 قطره اسانس در هر 30 میلی لیتر روغن حامل

     رقت 10 درصد = 60 قطره اسانس در هر30 میلی لیتر روغن حامل

برای نوزادان و کودکان خردسال:

     رقت 0.5 تا 1 درصد = 3 تا 6 قطره اسانس در هر 30 میلی لیتر روغن حامل

برای پوست های حساس:

   رقت 0.5 تا 1 درصد = 3 تا 6 قطره در هر 30 میلی لیتر روغن حامل

چه زمانی باید از انجام ماساژ خودداری کرد؟

در موارد زیر باید از ماساژ دادن خودداری کنید:

  • مصرف اخیر یک وعده غذایی زیاد و حجیم . انجام ماساژ در این حالت می تواند به گرفتگی عضلات کمک کند.
  • مصرف اخیر الکل یا مواد اعتیادآور . ماساژ می تواند اثرات آنها را افزایش دهد.
  • فردی که تحت عمل جراحی قرار گرفته، مگر با اجازه پزشک
  • فرد مبتلا به حمله قلبی یا سکته ، سرطان
  • وجود تب یا بیماری عفونی
  • وجود رگهای واریسی (از ماساژ مستقیم روی واریس خودداری کنید)، ترومبوز یا فلبیت
  • مفاصل ملتهب، نقرس، آرتریت یا درد روماتوئید . به علت وجود درد، بهتر است بالای ناحیه ماساژ  داده شود و مستقیماً روی موضع نباشد.
  • خانم های باردار
  • وجود مشکلات گردش خون
  • مصرف داروهای مسکن
0 0 رای ها
Article Rating
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 Comments
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
دوست داریم نظر شما را بدانیم، لطفا دیدگاه خود را بنویسیدx