مرکز تحقیقات گیاهان دارویی باریج

 زنده یاد مهندس حسین حجازی سال 1324 در شهر برزُک در اطراف کاشان به دنیا آمد. اصلیت مهندس حسین حجازی، به روستای استرک کاشان برمی‌گردد.

وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در کاشان گذراند تا این که در سالِ آخر دبیرستان، به تهران آمد و در دبیرستان نظام، به تحصیل خود ادامه داد.

مهندس سید حسین حجازی، در سال 1349 در رشته مهندسی ماشین های کشاورزی از دانشگاه شیراز، فارغ التحصیل شد، ایشان دارای گواهینامه  طراحی و اجرای آبیاری مدرن از اروپا و پایه گذار و موسس شرکت‌های کشت و صنعت گلکاران، شرکت تجهیزات و ماشین سازی تقطیران، شرکت داروسازی  باریج اسانس و همچنین باشگاه فرهنگی ورزشی باریج اسانس بود.

شرکت داروسازی باریج اسانس تولید کننده‌ دارو و فرآورده‌های آرایشی بهداشتی و غذایی بر پایه  مواد موثر گیاهی در سال 1371 تاسیس و در سال 1374 رسماً محصولات خود را به بازار عرضه کرد.

 از سال 1376 مرکز تحقیق و توسعه شرکت باریج اسانس با اخذ مجوز های لازم ثبت و شروع به کار نمود. فعالیت و توسعه این مرکز باعث گسترش همکاری و ارتباط سازنده با مجامع علمی و دانشگاهی گردید.

از سال 1376 تاکنون همراه با توسعه شرکت باریج اسانس، بیش از 400 پروژه تحقیقاتی انجام شده و حاصل آن افزایش فرآورده‌های تولیدی به بیش از 120نوع دارو و فرآورده آرایشی – بهداشتی بوده است.

از سال 1381 واحد پخش داروهای شرکت باریج اسانس به نام شرکت داروگستر باریج با مجوز پخش از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آغاز به کارکرد و در مرکز 13 استان پرجمعیت کشور، دفاتر شرکت تاسیس شد.

در حال حاضر صدها داروخانه به صورت مرجع برای این شرکت فعالیت می کنند. از سال 1383 طرح توسعه (فاز اول) کارخانه آغاز گردیدکه شامل بخش نیمه جامدات جهت تولید انواع کرم، پماد و ژل و  بخش جامدات جهت تولید انواع قرص و کپسول می‌باشد. و در ادامه فاز دو توسعه نیز جهت توسعه محصولات کلید خورد.

 آقای مهندس حجازی در خرداد ماه سال 1390 آسمانی شد. روحشان شاد.

*رمز موفقیت: خودشناسی و باور اعتقاد قلبی به توانستن

 مهندس حجازی بعد از فارغ التحصیلی در رشته ماشین آلات کشاورزی از دانشگاه شیراز، در مرکز تحقیقات خاک‌شناسی کرج استخدام شده و چند سالی در این مرکز مشغول به کار بود. زمانیکه ایشان از طرف موسسه خاکشناسی برای انجام ماموریت، چند ماهی در رشت حضور داشتند، از طرف وزارت کشاورزی به همراه پنج نفر از مهندسان این مرکز، برای گذراندن دوره آبیاری قطره‌ای و آبیاری بارانی راهی اسرائیل شدند. در بازگشت به ایران، مهندس حجازی دوباره در مرکز تحقیقات خاکشناسی مشغول به کار شد اما بعد از آن به خاطر مسائل و مشکلات خانوادگی به کاشان بازگشت و در اداره کشاورزی شهرستان کاشان مشغول خدمت شدند. در اوایل انقلاب ایشان بنا به شرایط و حس میهن‌دوستی‌شان، برای مدتی کوتاه عضو کمیته انقلاب بود و سپس حدود بیست روز سمت شهردار کاشان و بعد هم برای مدتی کوتاه سمت فرمانداری کاشان را برعهده داشت. فراموش نکنیم که در آن زمان افراد خیلی جرات ورود به جریان‌های انقلابی نداشتند. با دریافت حکم از طرف اداره کشاورزی، ایشان به سمت ریاست اداره کشاورزی کاشان برگزیده شد. ایشان از سوی وزارت جهاد کشاورزی ماموریت پیدا کرد تا کارخانه‌ اسانس‌گیری متعلق به بلغار‌ها را که در قمصر کاشان مصادره شده بود، را دوباره راه‌اندازی کند.

این اولین کارخانه‌ تولید اساس در ایران بود. عمدتا اسانس‌گیری از گل محمدی انجام می‌شد؛ به خاطر اینکه اسانس گل محمدی هم در عطرسازی کاربرد دارد و هم در صنعت غذا و تهیه محصولات دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در آن زمان بلغارستان تامین‌کننده اسانس برای کشورهای اروپایی بود. اصلی‌ترین مشتری گلاب و عرقیاتی که در این کارخانه زیرنظر مهندس حجازی تولید می‌شدند، فروشگاه‌های زنجیره‌ای قدس بود.

استفاده از گیاهان داروئی در کشورمنتهی به این شد که موسس و بنیانگذار این مجموعه بزرگ، مهندس سید حسین حجازی در جهت ارتقاء سلامت جامعه از تمام توان خود استفاده و بر ناملایمات پیروز گردد. ایشان به جهت کشت و تولید گیاهان دارویی و تبدیل آنها به مواد اولیه دارویی مثل اسانس و عصاره مبادرت به تأسیس شرکت های کشت وصنعت گلکاران و شرکت تعاونی کشاورزی اتحاد نمودند وجهت ساخت ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز، شرکت های ماشین سازی تقطیران کاشان را پایه گذاری کردند.

در راستای تولید دانش فنی و ارتباط علم با صنعت مرکز تحقیقات گیاهان دارویی باریج که اولین مرکز تحقیقات گیاهان دارویی در بخش خصوصی می باشد تاسیس نمودند. جهت پخش و توزیع دارو و همچنین ایجاد فرهنگ استفاده از داروهای گیاهی شرکت پخش داروگستر باریج را ایجاد کردند مرحوم مهندس حسین حجازی توانست زنجیره تامین را از تولید ماده اولیه تا توزیع آن در راستای ایجاد ارزش افزوده برای مصرف کنندگان و ارتقاء کیفیت محصول مدیریت نماید.

ایشان سعی داشتند با استفاده از دانش پیشینیان و فن آوری های امروزه در زمینه تولید محصولات با بیشترین اثربخشی و نیاز جامعه را برآورده ساخته و در توسعه صادرات اقدام نماید. GMP  کمترین عارضه و با رعایت اصول لذا جهت پیشرفت و پویایی برآموزش مداوم پرسنل و به روز نگهداشتن دانش آنان تاکید داشتند و جهت افزایش رضایتمندی مشتری و بهبود طعم و بوی داروهای گیاهی و همچنین سهولت استفاده ، تولید اشکال دارویی از جمله پماد- قرص و کپسول نرم را در اهداف طرح توسعه خود قرار دادند.

از افتخارات مهندس حسین حجازی می توان به این موارد اشاره کرد:

  • درسال ۱۳۷۶ موفق به دریافت جایزه مدیریت کیفیت از کشور سوئیس گردید.
  • درسال ۱۳۷۶ جایزه دوم جشنواره خوارزمی جهت تحقیقات کاربردی تولید اسانس در نقطه فوق بحرانی توسط سیال  دی اکسید کربن را به خود اختصاص داد.
  • در سالهای ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ واحد نمونه صنعتی استان مرکزی معرفی شد.
  • در سال ۱۳۸۵ کارآفرین نمونه کشور شد.
  • در سال ۱۳۸۷ رتبه دوم کارآفرینی پیروز در جشنواره شیخ بهایی را به خود اختصاص داد.
  • سال ۱۳۸۷ پماد ام جی باریج اسانس به عنوان محصول برتر کشور شناخته شد.
  •  سال ۱۳۸۸ واحد تحقیق و توسعه شرکت به عنوان “واحد برتر کشور” شناخته و معرفی گردید.

 مهندس حجازی در کنار رسالت اصلی خود، نگاه به معضلات جامعه و عمل به تعهدات اجتماعی، انساندوستانه و زیست محیطی را فراموش نکرده و در کمک به ساخت مدارس و مساجد، تأمین هزینه تحصیل افراد بی‌بضاعت، تأمین هزینه درمان و پرداخت حقوق ماهانه به بعضی از اقشار ضعیف جامعه، گسترش فرهنگ ورزشی در قالب ایجاد باشگاه فرهنگی ورزشی باریج اسانس و تامین مسکن پرسنل با ایجاد شرکت تعاونی مسکن باریج اسانس اهتمام ورزیدند.

*دلایلی که مهندس حجازی را برای معرفی و شناساندن اسانس به جامعه پزشکی ترغیب کردند

 ایشان در راستای مطالعاتی که در مورد استخراج اسانس انجام می‌دادند، به یکی از کتاب‌های مرجع در این زمینه برخوردند که در آن بوعلی سینا به عنوان یک دانشمند عرب و نخستین فردی که اسانس را کشف کرده معرفی شده بود. از آنجاییکه ایشان به شدت میهن دوست بود و همواره می‌خواست کار جامع و تاثیرگذاری برای مملکت خویش انجام دهد، به رغم دریافت پیشنهادهای زیاد کاری از کانادا و کشورهای اروپایی، ترجیح داد در ایران بماند و تحت تاثیر آنچه در آن کتاب مرجع خوانده بود، گویی اینکه شعله‌ای در وجودش بیدار شود، تصمیم گرفت به رغم هجده سال سابقه کار دولتی، بدون استعفا یا بازخرید شغلش را رها کند. منزل مسکونی را فروخت و مزرعه‌ای را با هدف شروع کار اسانس‌گیری و تولید اسانس خریداری کرد. از زمانیکه ایشان بدون هیچ سرمایه‌ای و در واقع تنها با کمک خانواده و تعدادی از دوستانش این فعالیت را شروع کرد، ده سال طول کشید تا اولین تولید اسانس انجام شد.

بت داروها در وزارت بهداشت و درمان

یکی از مشکلات مهم آن دوره، مساله ثبت داروها بعد از تولید بود. از آنجاییکه پیش از این چنین داروهایی با چنین فرآیندی در ایران ساخته و تولید نشده بود، مشکلات زیادی برای ثبت دارو وجود داشت. رسیدگی به هر پرونده برای دریافت مجوز ساخت و صدور پروانه ثبت تقریبا دو سال به طول می‌انجامید. از آنجایی که پیش از آن در این وزارت‌ بهداشت برای چنین داروهایی فرمول‌ مشخصی ثبت نشده بود، مراحل ثبت آنها نیازمند یک سری تحقیقات علمی و بالینی بود و بعد از بررسی نهایی تحقیقات انجام شده، برای دریافت مجوز به وزراتخانه ارسال می‌شد تا اجازه ثبت داروها را صادر نمایند.

*آموزش رایگان پزشکان عمومی در سراسر ایران در محل شرکت داروسازی باریج اسانس

وقتی تعدادی محصولات تولید و مجوزهای لازم گرفته شد و تحقیقات بالینی، آزمایشگاهی و دانشگاهی به اتمام رسید، ویزیتورها جهت معرفی محصولات جدید اقدام میکردند که خیلی از پزشکان از این محصولات استقبال نمی‌کردند. در این راستا به وزارت علوم پیشنهادی داده شد که در صورت همکاری این وزارتخانه یک دوره یک ساله آموزش رایگان برای پزشکان عمومی سراسر کشور در محل شرکت باریج اسانس برگزار می‌کند. این طرح با استقبال وزارتخانه مواجه شد و وزارت علوم فراخوانی صادر کرد که پزشکان عمومی در صورت گذراندن این دوره می‌توانستند در مقطع دکترا در رشته طب سنتی تحصیل کنند. این دوره یک ساله رایگان برگزار شد و نفرات برتر بعد از آزمون ورودی، در مطقع دکترای طب سنتی قبول شدند.